جریانهای
سیاسی طی تاریخ تشیع در عربستان سهم بسزایی در روابط شیعیان با حکومت
سعودی داشته اند که عمده اين جريانات، پس از انقلاب اسلامي در ايران جان
تازه اي يافته اند.
مشرق، موضعگیریهای
سیاسی اين جريانات نیز طی تاریخ، تأثیر چشمگیری بر جایگاه جامعه شیعه در
حکومت گذاشته است. شناخت این جریانها و تحولات درونی آنها به شناخت این
جامعه و تحولات اندیشة سیاسی آنها جهت نیل به اهداف و حقوقشان و عوامل مؤثر
بر آن کمک شایانی میکند.
در ذیل به جریانهای سیاسی و تحولات رویکردی آنها و نقششان در جایگاه جامعه شیعه اشاره شده است.
تا پیش از انقلاب اسلامی ایران، مخالفت شیعیان با حکومت سعودی بیشتر
به شکل مشارکت در جنبشهای چپگرا، مانند حزب غیرقانونی کمونیستی سعودی، یا
جنبشهای چپگرای افراطی غیرقانونی دیگر، همچون حزب عمل سوسیالیستی عربی
در جزیره عربی انجام میشد، بهگونهای که شیعیان، در جستجوی جنبشی
جهانشمول و غیرفرقهای، که آنان را بپذیرد، با جنبش بعثی عراق یا سوریه
یا جنبشهای مشابه فعال در خلیج فارس پیوند برقرار کردند.
در ادامه جنبشهایی که شیعیان در عربستان به راه انداختند و چگونگی شکلگیری آنها اشاره شده است.
جنبش مبلغان طلایهدار در قطیف
در دهه 1390ق (1970م) در کویت جنبش مبلغان طلایهدار با حمایت
آیتالله محمد شیرازی و متأثر از اندیشههای وی و به ریاست محمدتقی مدرسی،
که پایگاه آن مدرسة رسولالاعظم بود، کار خود را آغاز کرد.
مکتب فکری شیرازی درکل تفسیر جدیدی از اعتقادات فقه و تاریخ اسلام
ارائه میکرد. افزون بر فعالیتهای نمایندگان جنبش مبلغان طلایهدار در
قطیف، در دهة 1390 گروهی از فعالان عضو جنبش، که رهبری آن را شیخ الصفار و
شیخ توفیق السیف برعهده داشت، فعالیتهای خود را در قطیف آغاز کردند.
آنها در مباحث خود، موقعیت سیاسی امت اسلامی، نقد سیرمذهبی سنتی در
میان شیعیان و اهمیت تحول روشنفکری در جهان اسلام را بازگو میکردند. افزون
بر این فعالیتها آنها به پخش کتاب، نشریه و نوارهای صوتی آیتالله شیرازی
اقدام مینمودند. سرانجام فعالیتهای اعضای جنبش، که با هدف آگاه ساختن
شیعیان از وضعیت اجتماعی، اقتصادی و مذهبی جامعه و ترغیب آنها در نقد
انفعالات در عرصة دین و سیاست انجام میشد، زمینة جنبشی سازمانیافته را
فراهم کرد.